Bedenkingen bij DSM’s witte poeder voor koeien

De lange termijn effecten van Bovaer op diergezondheid zijn niet of nauwelijks onderzocht. En met één middeltje pak je de vele uitdagingen waar de melkveehouderij voor staat niet aan. Die gaan zoals bekend niet alleen over dierenwelzijn en methaanuitstoot, maar zeker ook over stikstofemissie, biodiversiteit en bodem- en waterkwaliteit. En die roep je geen halt toe met het witte poeder. Het toedienen zou zelfs een hoge krachtvoergift en weinig tot geen weidegang in stand kunnen houden en daarmee de overgang naar een extensieve, natuurinclusieve melkveehouderij kunnen belemmeren. Weidegang gaat de vorming van ammoniak tegen doordat mest en urine gescheiden blijft in tegenstelling tot in de stal en het mengen van Bovaer stimuleert het gebruik van krachtvoer aangezien het additief daarin wordt verwerkt. En juist krachtvoer heeft wel allerlei nadelen; niet voor niets wordt vermindering van de krachtvoergift aan koeien gezien als een maatregel om de ammoniakuitstoot te verminderen.

Eén theelepeltje Bovaer per koe per dag zou voldoende zijn om de methaanuitstoot van de koe met ca. 30% te verminderen. En het kost maar 1 cent per liter melk. 3-nitrooxypropanol is de werkzame stof in het additief, deze remt een enzym dat methaanvormende micro-organismen in de pens nodig hebben om uit waterstof methaan te maken. Het additief zou vervolgens worden afgebroken door de spijsvertering. Waar wacht de melkveesector nog op zou je na lezing van het artikel denken.

Schadelijk

Navraag bij de onderzoekers van Wageningen Universiteit & Research die op het melkveeproefbedrijf in Leeuwarden het middel hebben getest, leerde echter dat daar alleen gekeken is naar verlaging van methaanuitstoot, niet naar lange termijneffecten op de koe, en ook niet naar mogelijke ophoping in het milieu. Dat lijkt mij onverantwoord. Het additief in Bovaer is schadelijk bij inademing. Reden voor DSM het product niet puur maar in een 10% verdunning te leveren aan veevoerfabrikanten. Deze verwerken het in krachtvoer, mineralenmix of verdunnen het verder naar 1%. Volgens DSM is er daarna geen risico op het boerenerf. Maar als het voer waarin Bovaer verwerkt zit verpulvert, ontstaat er alsnog stof dat ingeademd kan worden.

Bovaer werkt ook beter bij voer met maïs. Maïs wordt voornamelijk verbouwd voor veevoer en omdat je er veel mest bij kunt uitrijden. Maar we hebben een grote overbemesting en biodiversiteit, bodemvruchtbaarheid en waterkwaliteit zijn mede hierdoor in grote delen van het land ernstig achteruit gegaan. De EU wil dat Nederland dat nu eindelijk serieus aanpakt en heeft de derogatie om in Nederland meer mest per hectare uit te mogen rijden dan de Europese Nitraatrichtlijn toestaat ingetrokken. Met Bovaer de maïsteelt bevorderen werkt dan ook andere milieu- en natuurdoelen tegen.

Systeemverandering

De veehouderij staat voor grote uitdagingen. Het gaat niet alleen om broeikasgassen, maar ook om stikstof, biodiversiteit, bodem- en waterkwaliteit en dierenwelzijn. Dat vraagt een systeemverandering, niet één middel dat methaan vermindert, maar andere problemen ongemoeid laat of zelfs verergert.

Koeien veel meer weidegang geven is één van de systeemveranderingen. Dit leidt zoals hiervoor uiteen gezet tot minder ammoniakuitstoot. Koeien jong en daardoor lichter verteerbaar gras laten grazen levert verder blijkens recent onderzoek van Wageningen Universiteit & Research ook minder methaanuitstoot op. En de koeien zelf het ruwvoer in de wei laten ophalen is vrijwel altijd goedkoper dan het gras maaien en naar de stal transporteren. De melkveehouderij is niet gebaat bij technische foefjes, laat het witte “toverpoeder” van DSM maar achter slot en grendel.

Bert van den Berg