Naar een diergerichte,

duurzame veehouderij

Na de oorlog is het overheidsmotto ‘Nooit meer honger’ en wordt armoede op het platteland bestreden. Het Europese landbouwbeleid van de Nederlander Mansholt met o.a. minimum prijzen voor veel landbouwproducten leidt tot schaalvergroting.

Gevolgen

Dieren worden steeds minder gehouden op extensieve, kleine bedrijven, en steeds vaker op grootschalige bedrijven, met minder ruimte per dier en zonder uitloop.

Boeren hebben steeds grotere bedrijven, en een betere economische positie.

Burgers krijgen meer voedselzekerheid.

Milieu en natuur ondervinden door de schaalvergroting en het daardoor ontstane mestoverschot meer hinder van de landbouw.

Schaalvergroting en intensivering zetten door. De fokkerij selecteert dieren op steeds hogere productie. Overheden voeren nog nauwelijks dierenwelzijnsbeleid. Problemen die ontstaan omdat niet aan de behoeftes van dieren wordt voldaan, zoals verenpikken of staartbijten, worden ‘opgelost’ door bijvoorbeeld snavels en staarten te verwijderen en dieren in het donker te houden.

Gevolgen

Dieren De jaarproductie van een melkkoe stijgt van 4000 liter in 1950 naar 6000 liter in 1990. Een vleesvarken groeit in 1950 500 gram/dag, in 1990 is dat toegenomen tot 700 gram. Door de stijgende productie krijgen de dieren meer last van productiegerelateerde ziektes.

Boeren om inkomen uit hun bedrijf te blijven halen gaan veehouders steeds verder in schaalvergroting en productieverhoging per dier.

Burgers zijn steeds meer dierlijke producten gaan eten. In 1950 werd er 48 gram vlees per dag gegeten; in 1990 is dat meer dan 100 gram.

Milieu en natuur hebben steeds meer last van de negatieve effecten van de landbouw. Er wordt alarm geslagen over zure regen. Mede daarom wordt in 1986 de eerste Meststoffenwet ingevoerd.

In de jaren 90 worden de eerste Europese dierenwelzijnsregels opgesteld. Zo worden kistkalveren verboden, net als legbatterijen en individueel opsluiten van zeugen. Dierenwelzijnskeurmerken maken verdergaande verbeteringen mogelijk via de markt. Toch wordt het grootste deel van de dieren nog onder de voor dierenwelzijn ontoereikende minimumnormen gehouden, en boeren concurreren wereldwijd met elkaar.

Gevolgen

Dieren worden nog steeds geselecteerd op hogere productie. In 2020 is de jaarproductie van een melkkoe verder gestegen tot 9000 liter. Een vleeskuiken uit 1950 deed er 5 maanden over om de 2,5 kg te bereiken, nu is dat nog zo’n 6 weken. Nederland wordt geteisterd door dierziekten: in 1997/1998 varkenspest, in 2001 mond-en-klauwzeer, in 2003 vogelgriep en van 2007 tot 2011 Q-koorts.

Boeren blijven inzetten op efficiëntieverbetering en kostenverlaging, maar verdienen vaak geen goed inkomen. Het aandeel huishoudens onder de inkomensgrens nodig voor een zelfstandig huishouden is voor de melkveehouderij, varkenshouderij, leghennenhouderij en vleeskuikenhouderij: 35%, 48%, 15% en 28%, respectievelijk. Boeren komen in opstand tegen het overheidsbeleid.

Burgers eten gemiddeld 104 gram vlees per dag. O.a. door gepolariseerde discussies op sociale media lijkt een grotere kloof tussen maatschappij en veehouderij te ontstaan, hoewel de genuanceerdere burgers (de grootste groep) vaak niet gehoord worden.

Milieu en natuur Nog maar 3% van het grasland is kruidenrijk. Daardoor is er minder voedsel voor weide- en boerenlandvogels. De Nederlandse landbouw is verantwoordelijk voor 41% van de stikstofdepositie, dit komt grotendeels uit de veehouderij.

Alle partijen nemen hun verantwoordelijkheid om een integraal duurzame, diergerichte veehouderij te realiseren. Er wordt gewerkt op 4 transitiepaden:

1. Diervriendelijkere veehouderij als onderdeel van totale verduurzaming
2. Van verspillende carnivoren naar waarderende omnivoren
3. Samenwerking in korte vaste ketens
4. Kwaliteitsproductie voor een zelfvoorzienende regio

Gevolgen

Dieren zijn sterk en weerbaar. Ze worden gehouden in diergericht ontworpen systemen inclusief uitloop of weidegang. Transport komt nauwelijks nog voor.

Boeren verdienen een goed inkomen door duurzame producten te maken in korte hechte ketens. Ze krijgen waardering van de maatschappij.

Burgers eten nog maximaal 19 gram dierlijk eiwit per dag, en betalen hier de echte prijs voor. Dat is bijvoorbeeld 1 eitje en 2 plakjes kaas, of 75 gram rundvlees. Ze waarderen de duurzame veehouderij en hebben hier geen overlast van.

Milieu en natuur natuurinclusieve landbouw is de norm geworden. Milieu en landbouw zijn daardoor met elkaar in balans. Landschappen zijn gevarieerd en de biodiversiteit is hersteld.